by Ngày lon ton vào học mẫu giáo, còn chưa biết gì gọi là sống đó chết đây.
Lần lần ngấp nghé bến bờ cổ tích, vẫn ngô nghê đủ để nghĩ rằng, con
người ta chết đi toàn những người độc ác, hoặc những người định sẵn sinh
ra là phải chết đi, không biết nghĩ, và cũng không ai nghĩ đến. Chết là
phải chết vậy, như thế. Không người nào đáng sống mà phải chết. Không
người nào phải khóc thương, như cô giáo từng kể chuyện.
Khóc. Bé khóc vì bị phạt, bị mèo cào, bị bạn xô té. Nhưng chắc không khóc vì người chết, chắc vậy.
Một ngày nào đó, chưa lớn, cũng không phải còn quá bé con. Chỉ đủ hiểu cái chết là gì. Đủ hiểu để nhìn thấy. Ông mất rồi.
Tuổi chưa lớn. Con nít quen thân với con nít, nào có thân thiết với
người già! Nhất là người già vài tháng thì gặp đôi ba bận. Chỉ một phần
mất đi trong thế giới nhỏ đó, phần mờ nhạt có cách nào kéo vệt trong
từng ngày nhớ?
Con nít vẫn chỉ là con nít.
Giữa đám tang có một bầy trẻ cứ vờn chạy vòng quanh. Không cười rúc rích
như thường bữa, bị không khí nghiêm trang của cả dàn người lớn át lặng
mất rồi. Nhưng thỉnh thoảng vẫn có những tiếng ré lên, che đậy một cách
không khéo léo trong điệu kèn đám ma ò e kéo.
Người lớn cũng thật lạ, rõ ràng không thấy chặn đám trẻ đang chạy loạn
vòng ngoài. Như chẳng muốn để tâm, hay cố tình tìm một không khí khác
lấp vào cái ảo não này?
Ừh, chỉ là con nít.
Nhưng có đứa con nít chạy đã mệt rồi. Rượt đuổi vui, nhưng vốn không
cười được. Xem chừng vừa chơi vừa sợ bị ba mẹ rầy la. Con bé đứng ngay
ngạch cửa, tựa vào thân gỗ xám xù xì từng làm u đầu nó không biết bao
nhiêu bận. Đứng nhìn nơi đó, giữa nhà, bàn thờ toàn là khói, đèn cầy,
hoa huệ. Hoa huệ gác khắp nơi. Chiếc hòm đặt vừa vặn khoảng trống trước
bàn thờ của ngôi nhà nền đất nhỏ hẹp. Hoa huệ tựa vào đó nhiều nhất.
Hộp gỗ lót hàng đống vải với ni-lông. Buổi trưa xô bồ, nắng cháy, không
khí gay gắt, lại thêm khói thêm đèn, ai lại gần đó chắc không chịu nổi.
Nhưng có một người nằm ngay bên trong, không còn biết nóng nực nữa.
Đúng, chết rồi mà. Nó hiểu vừa đủ về cái chết. Ông nội mất, tức là đã
chết rồi. Tức là ngủ, là không tỉnh dậy nữa, không cảm thấy gì nữa. Nên
ông nằm đó cũng đâu sao.
Nhưng nó nhìn mãi. Chẳng giống ông tí nào. Ông lúc ngủ cũng thở phì phì,
rồi nhăn trán, rồi lại giãn ra, tay chân để lung tung. Giờ ông nằm đâu
giống ngủ, chỉ là nằm vậy thôi.Mặt ông cũng nhăn, nhưng nó chờ hoài cũng
không thấy giãn ra hay nhăn thêm chút nữa. Da ông cũng đen thui, tay
lốm đốm, nhưng cũng trắng lạ như bị bôi cái gì vào.Ông nằm lọt thỏm
trong chiếc hòm gỗ, tự nhiên thấy cũng chẳng lớn hơn nó bao nhiêu. Ông
nhỏ hơn "người lớn". Nhưng ông nằm giữa đám ni-lông, kì quá. Nhiều người
khóc, kì quá.
Nó hết tựa người vào cửa, đứng thẳng lên quẹt mồ hôi. Nóng quá. Mà sao
mũi cũng sụt sịt nữa. Nó đưa tay lên quẹt, ướt đủ thứ : mồ hôi, nước
mũi, nước mắt. Mà sao lại khóc?
Nó không biết đây có thật là khóc hay không, vì bình thường nó khóc có
tiếng to lắm, nó khóc to đến khản cổ. Nên cái này không giống khóc.
Nó chỉ nhìn mà thôi.
Ông không mở mắt ra. Nó biết người ta nói là ông sẽ không mở mắt ra nữa.
Mắt ông kèm nhèm, mở ra cũng có thấy rõ gì đâu. Ở đây khói nhang nhiều
lắm, nó nghĩ ai nằm ở chỗ ông cũng ngộp thở. Mà người ta nói ông cũng có
thở nữa đâu.
Mặt nó vẫn ướt. Nó đưa tay quẹt và lại chạy đi, dù nó cảm thấy chưa nghỉ
mệt đủ. Nhưng đứng đó thì mặt nó vẫn ướt. Nó không biết tại sao.
Ông không ôm nó nữa.
Ông không nghe hát nữa.
Ông không hỏi nó nhiều chuyện lung tung nữa.
Ông không gặp nó nữa.
Những suy nghĩ này đến tận lúc sau nó mới mò được. Còn khi đó, kì lạ, nó vẫn không nghĩ gì.
'Vậy sao tự nhiên lại khóc?'
Tận lúc sau nó mới biết đó cũng là khóc.
Rồi thêm nhiều ngày nữa, bà đi. Nó hiểu tròn vẹn hơn về cái chết. Nó nhớ
ông lúc nằm trong quan tài. Miệng ông vừa móm lại vừa méo lên, méo hơn
cả trong hình chụp, và hơn cả những khi ông nói chuyện. Bây giờ nó nhìn
bà, bà nằm đó, chưa có cái quan tài nào cả. Mặt bà đẹp hơn lúc ngủ, bình
thản và sáng hơn. Chắc ông cũng từng như thế. Chắc ông chỉ nhăn nhó khi
bị người ta để vào quan tài. Là tưởng tượng? Hay là điều nó chỉ cảm
nhận được khi tuổi đã lớn hơn đôi chút?
Lần này nó khóc. Ừ, nó biết là khóc. Nó khóc khi nghe bà mất, nhưng đến
khi nhìn mặt bà thì ráo cạn không một giọt nước mắt. Cổ họng cũng khô
rồi nên nó không nói gì nữa.
Bàn thờ ngay trước mặt, trải vải trắng nhưng nó thấy toàn màu đỏ. Nhang. Đèn. Đốm lửa.
Nó quì đó nghe những bài kinh từ ê a đến lầm rầm, đầu quấn hờ một chiếc
khăn tang trắng. Tiếng gõ mõ lốc cốc điểm thêm từng đợt rần tê trên đôi
chân nó đã gấp lại quá lâu, có lúc như ong chích. Nó không khóc. Nó
nghe. Không cần nhớ. Nhưng vẫn muốn nghe đầy đủ. Có nước mắt thì nó
không thể nghe, vì tai ù đặc. Bà nhắm mắt rồi, bà không nghe. Nên nó
nghe thay bà.
Lần thứ hai nó nhìn là một cỗ quan tài được đậy nắp cẩn thận. Vẫn có hoa
huệ giắt khắp nơi. Cũng chẳng biết gì nữa. Nó lẳng lặng đi theo người
ta. Dẫn đến đâu thì đi đến đó.
Lần này nó được xem hạ huyệt. Nó cũng ráng lại gần, lén bỏ những nắm đất
nó đã bóp nát thành vụn cát xuống, lén nắm mấy cành huệ mà rứt bông bỏ
vào. Vì nó nghĩ đất to hay cả đống cành hoa mà thả xuống mặt quan tài
thì âm thanh lớn lắm. Âm thanh của cái gì đó rơi chạm vào tận cùng giới
hạn. Bây giờ nó ghét âm thanh.
Khi ông mất nó lén chùi nước mắt, có thể nó không biết rõ đó là khóc,
chỉ sợ đám con nít túm quanh kêu nó là đồ mít ướt. Nó cố giấu vì không
biết có phải khóc hay không, và lúc đó cũng không biết khóc vì lí do gì.
Con nít.
"Không gặp ông nữa."
Khi bà mất nó chỉ lén lút một lần, để buông hoa và đất cát xuống chỗ
quan tài. Nó có cảm tưởng hoa đã dập nát hết vì bị nó nắm lấy giật mạnh.
Nó vẫn không hiểu sao mình lại phải len lén và gấp gáp như thế.
Hôm đó nó cũng thăm ông.
Ông và bà nằm chung một chỗ.
Đến bây giờ thỉnh thoảng nó vẫn tới nhìn.
Nhưng
không gặp ông và bà được nữa.
Lần lần ngấp nghé bến bờ cổ tích, vẫn ngô nghê đủ để nghĩ rằng, con
người ta chết đi toàn những người độc ác, hoặc những người định sẵn sinh
ra là phải chết đi, không biết nghĩ, và cũng không ai nghĩ đến. Chết là
phải chết vậy, như thế. Không người nào đáng sống mà phải chết. Không
người nào phải khóc thương, như cô giáo từng kể chuyện.
Khóc. Bé khóc vì bị phạt, bị mèo cào, bị bạn xô té. Nhưng chắc không khóc vì người chết, chắc vậy.
Một ngày nào đó, chưa lớn, cũng không phải còn quá bé con. Chỉ đủ hiểu cái chết là gì. Đủ hiểu để nhìn thấy. Ông mất rồi.
Tuổi chưa lớn. Con nít quen thân với con nít, nào có thân thiết với
người già! Nhất là người già vài tháng thì gặp đôi ba bận. Chỉ một phần
mất đi trong thế giới nhỏ đó, phần mờ nhạt có cách nào kéo vệt trong
từng ngày nhớ?
Con nít vẫn chỉ là con nít.
Giữa đám tang có một bầy trẻ cứ vờn chạy vòng quanh. Không cười rúc rích
như thường bữa, bị không khí nghiêm trang của cả dàn người lớn át lặng
mất rồi. Nhưng thỉnh thoảng vẫn có những tiếng ré lên, che đậy một cách
không khéo léo trong điệu kèn đám ma ò e kéo.
Người lớn cũng thật lạ, rõ ràng không thấy chặn đám trẻ đang chạy loạn
vòng ngoài. Như chẳng muốn để tâm, hay cố tình tìm một không khí khác
lấp vào cái ảo não này?
Ừh, chỉ là con nít.
Nhưng có đứa con nít chạy đã mệt rồi. Rượt đuổi vui, nhưng vốn không
cười được. Xem chừng vừa chơi vừa sợ bị ba mẹ rầy la. Con bé đứng ngay
ngạch cửa, tựa vào thân gỗ xám xù xì từng làm u đầu nó không biết bao
nhiêu bận. Đứng nhìn nơi đó, giữa nhà, bàn thờ toàn là khói, đèn cầy,
hoa huệ. Hoa huệ gác khắp nơi. Chiếc hòm đặt vừa vặn khoảng trống trước
bàn thờ của ngôi nhà nền đất nhỏ hẹp. Hoa huệ tựa vào đó nhiều nhất.
Hộp gỗ lót hàng đống vải với ni-lông. Buổi trưa xô bồ, nắng cháy, không
khí gay gắt, lại thêm khói thêm đèn, ai lại gần đó chắc không chịu nổi.
Nhưng có một người nằm ngay bên trong, không còn biết nóng nực nữa.
Đúng, chết rồi mà. Nó hiểu vừa đủ về cái chết. Ông nội mất, tức là đã
chết rồi. Tức là ngủ, là không tỉnh dậy nữa, không cảm thấy gì nữa. Nên
ông nằm đó cũng đâu sao.
Nhưng nó nhìn mãi. Chẳng giống ông tí nào. Ông lúc ngủ cũng thở phì phì,
rồi nhăn trán, rồi lại giãn ra, tay chân để lung tung. Giờ ông nằm đâu
giống ngủ, chỉ là nằm vậy thôi.Mặt ông cũng nhăn, nhưng nó chờ hoài cũng
không thấy giãn ra hay nhăn thêm chút nữa. Da ông cũng đen thui, tay
lốm đốm, nhưng cũng trắng lạ như bị bôi cái gì vào.Ông nằm lọt thỏm
trong chiếc hòm gỗ, tự nhiên thấy cũng chẳng lớn hơn nó bao nhiêu. Ông
nhỏ hơn "người lớn". Nhưng ông nằm giữa đám ni-lông, kì quá. Nhiều người
khóc, kì quá.
Nó hết tựa người vào cửa, đứng thẳng lên quẹt mồ hôi. Nóng quá. Mà sao
mũi cũng sụt sịt nữa. Nó đưa tay lên quẹt, ướt đủ thứ : mồ hôi, nước
mũi, nước mắt. Mà sao lại khóc?
Nó không biết đây có thật là khóc hay không, vì bình thường nó khóc có
tiếng to lắm, nó khóc to đến khản cổ. Nên cái này không giống khóc.
Nó chỉ nhìn mà thôi.
Ông không mở mắt ra. Nó biết người ta nói là ông sẽ không mở mắt ra nữa.
Mắt ông kèm nhèm, mở ra cũng có thấy rõ gì đâu. Ở đây khói nhang nhiều
lắm, nó nghĩ ai nằm ở chỗ ông cũng ngộp thở. Mà người ta nói ông cũng có
thở nữa đâu.
Mặt nó vẫn ướt. Nó đưa tay quẹt và lại chạy đi, dù nó cảm thấy chưa nghỉ
mệt đủ. Nhưng đứng đó thì mặt nó vẫn ướt. Nó không biết tại sao.
Ông không ôm nó nữa.
Ông không nghe hát nữa.
Ông không hỏi nó nhiều chuyện lung tung nữa.
Ông không gặp nó nữa.
Những suy nghĩ này đến tận lúc sau nó mới mò được. Còn khi đó, kì lạ, nó vẫn không nghĩ gì.
'Vậy sao tự nhiên lại khóc?'
Tận lúc sau nó mới biết đó cũng là khóc.
Rồi thêm nhiều ngày nữa, bà đi. Nó hiểu tròn vẹn hơn về cái chết. Nó nhớ
ông lúc nằm trong quan tài. Miệng ông vừa móm lại vừa méo lên, méo hơn
cả trong hình chụp, và hơn cả những khi ông nói chuyện. Bây giờ nó nhìn
bà, bà nằm đó, chưa có cái quan tài nào cả. Mặt bà đẹp hơn lúc ngủ, bình
thản và sáng hơn. Chắc ông cũng từng như thế. Chắc ông chỉ nhăn nhó khi
bị người ta để vào quan tài. Là tưởng tượng? Hay là điều nó chỉ cảm
nhận được khi tuổi đã lớn hơn đôi chút?
Lần này nó khóc. Ừ, nó biết là khóc. Nó khóc khi nghe bà mất, nhưng đến
khi nhìn mặt bà thì ráo cạn không một giọt nước mắt. Cổ họng cũng khô
rồi nên nó không nói gì nữa.
Bàn thờ ngay trước mặt, trải vải trắng nhưng nó thấy toàn màu đỏ. Nhang. Đèn. Đốm lửa.
Nó quì đó nghe những bài kinh từ ê a đến lầm rầm, đầu quấn hờ một chiếc
khăn tang trắng. Tiếng gõ mõ lốc cốc điểm thêm từng đợt rần tê trên đôi
chân nó đã gấp lại quá lâu, có lúc như ong chích. Nó không khóc. Nó
nghe. Không cần nhớ. Nhưng vẫn muốn nghe đầy đủ. Có nước mắt thì nó
không thể nghe, vì tai ù đặc. Bà nhắm mắt rồi, bà không nghe. Nên nó
nghe thay bà.
Lần thứ hai nó nhìn là một cỗ quan tài được đậy nắp cẩn thận. Vẫn có hoa
huệ giắt khắp nơi. Cũng chẳng biết gì nữa. Nó lẳng lặng đi theo người
ta. Dẫn đến đâu thì đi đến đó.
Lần này nó được xem hạ huyệt. Nó cũng ráng lại gần, lén bỏ những nắm đất
nó đã bóp nát thành vụn cát xuống, lén nắm mấy cành huệ mà rứt bông bỏ
vào. Vì nó nghĩ đất to hay cả đống cành hoa mà thả xuống mặt quan tài
thì âm thanh lớn lắm. Âm thanh của cái gì đó rơi chạm vào tận cùng giới
hạn. Bây giờ nó ghét âm thanh.
Khi ông mất nó lén chùi nước mắt, có thể nó không biết rõ đó là khóc,
chỉ sợ đám con nít túm quanh kêu nó là đồ mít ướt. Nó cố giấu vì không
biết có phải khóc hay không, và lúc đó cũng không biết khóc vì lí do gì.
Con nít.
"Không gặp ông nữa."
Khi bà mất nó chỉ lén lút một lần, để buông hoa và đất cát xuống chỗ
quan tài. Nó có cảm tưởng hoa đã dập nát hết vì bị nó nắm lấy giật mạnh.
Nó vẫn không hiểu sao mình lại phải len lén và gấp gáp như thế.
Hôm đó nó cũng thăm ông.
Ông và bà nằm chung một chỗ.
Đến bây giờ thỉnh thoảng nó vẫn tới nhìn.
Nhưng
không gặp ông và bà được nữa.
